Ермекбаев Канат Абаевич

Ғылыми дәрежесі: Ph.D

Должность: Молекулалық генетика және геномика зертханасының меңгерушісі

+77083209868
kanat.yermekbayev@gmail.com

БІЛІМІ

  • 2005–2009 — Биотехнология мамандығы бойынша бакалавр, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті.
  • 2012–2014 — Биологиялық ғылымдар мамандығы бойынша магистр, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті.
  • 2017–2022 — Биологиялық ғылымдар бойынша философия докторы (PhD), Джон Иннес орталығы, Дәнді дақылдар генетикасы бөлімі, Норидж биологиялық ғылымдар институттары, Норидж, Ұлыбритания.

ЖЕТІСТІКТЕРІ

Ғылыми жобалар:

    1. AP15473186 «Қазақстандық нандық бидайды жақсарту үшін жаңа генетикалық ресурстарды әзірлеу», 2022–2024 жж., Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің қаржыландыруымен.

    2. AP23488859 «Орталық Азия бидайының құндылығын толық геномдық сканерлеу, автоматтандырылған фенотиптеу және қарқынды сұрыптау арқылы арттыру», 2024–2026 жж., Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің қаржыландыруымен.

    3. «Speed Breeding» технологиясын қолдана отырып, бидай мен арпаның жаңа сорттарын жедел шығару» жобасы BR24992903-OT-24 мақсатты қаржыландыру бағдарламасы аясында: «Экономикалық маңызы бар ауыл шаруашылығы дақылдарын сұрыптауда заманауи молекулалық-генетикалық, физиологиялық-биохимиялық, биотехнологиялық әдістер мен цифрлық фенотиптеуді практикалық енгізу», 2024–2026 жж., Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің қаржыландыруымен.

    4. Бидайдағы Bt гендерін KASP-генотиптеу жобасы BR22885305 мақсатты қаржыландыру бағдарламасы аясында: «Селекциялық-генетикалық технологиялар негізінде агробиоалуантүрлілікті ұзақ мерзімді сақтау, қалпына келтіру, мониторинг жүргізу және ұтымды пайдалану жүйелерін әзірлеу – Қазақстан Республикасындағы селекциялық бағдарламаларды жетілдірудің негізі ретінде», 2024–2026 жж., Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің қаржыландыруымен.

Біліктілік:

  1. 2010 ж. — Алты айлық ғылыми тағылымдама, Бен-Гурион университеті, Беэр-Шева, Израиль.

  2. 2014 ж. — Бір айлық ғылыми тағылымдама Illumina секвенирлеу/генотиптеу платформасы бойынша, Окаяма университеті, Өсімдіктер ғылымы және ресурстары институты, Курасики, Жапония.

  3. 2015 ж. — Екі айлық ғылыми тағылымдама KASP генотиптеу платформасы бойынша, Ұлттық биология институты (NBI), Джон Иннес орталығы, Норидж, Ұлыбритания.

  4. 2018 ж. — Бір апталық «Болашақ бидайды жобалау» тренингі, Джон Иннес орталығы, Норидж биологиялық ғылымдар институттары, Норидж, Ұлыбритания.

  5. 2023 ж. — Бір апталық «Speed Breeding» технологиясы бойынша тренинг, Ұлттық ауыл шаруашылығы ғылыми-зерттеу орталығы, Исламабад, Пәкістан.

Патенттер:

  1. Селекциялық жетістікке арналған №773 патент (сорт) – жаздық арпа «Шахристан»; Тохетова Л., Туруспеков Е., Блейк Т., Абугалиева С., Шермагамбетов К., Омирзаков С., Абугалиева А., Бодык Н. / Жахаев атындағы «ҚазНИИ күріш шаруашылығы» ЖШС. Өтінім №2014/002.4, берілген күні: 2014 жылғы 3 ақпан, тіркелген күні: 2017 жылғы 28 сәуір.

  2. Селекциялық жетістікке арналған №773 патент (жаңа сорт) – жаздық арпа «Шахристан»; Тохетова Л.А., Туруспеков Е.К., Блейк Т., Абугалиева С.И., Шермагамбетов К., Омирзаков С.И., Абугалиева А.И., Бодык Н. / Жахаев атындағы «ҚазНИИ күріш шаруашылығы» ЖШС. Өтінім №2014/002.4, берілген күні: 2014 жылғы 3 ақпан, тіркелген күні: 2017 жылғы 28 сәуір.

  3. Пайдалы модельге арналған №10578 патент – «Жаздық бидай сорттарын жылдам шығару»; Ермекбаев Канат Абаевич, Баймырзаев Қуат Матарұлы, Абдуаксов Айбек Серікқажыұлы. Өтінім №2025/0188.2, берілген күні: 2025 жылғы 10 ақпан.

ҒЫЛЫМИ ЕҢБЕКТЕРІ

Маңызды жарияланымдар:

  1. Turuspekov, Y., Abugalieva, S., Ermekbayev, K. and Sato, K., 2014. Genetic characterization of wild barley populations (Hordeum vulgare ssp. spontaneum) from Kazakhstan based on genome wide SNP analysis. Breeding science, 64(4), pp.399-403.
  2. Volis, S., Ormanbekova, D., Yermekbayev, K., Song, M. and Shulgina, I., 2014. Introduction beyond a species range: a relationship between population origin, adaptive potential and plant performance. Heredity, 113(3), p.268.
  3. Volis, S., Ormanbekova, D., Yermekbayev, K., Song, M. and Shulgina, I., 2015. Multi-approaches analysis reveals local adaptation in the emmer wheat (Triticum dicoccoides) at macro-but not micro-geographical scale. PloS one, 10(3), p.e0121153.
  4. Volis, S., Ormanbekova, D. and Yermekbayev, K., 2015. Role of phenotypic plasticity and population differentiation in adaptation to novel environmental conditions. Ecology and evolution, 5(17), pp.3818-3829.
  5. Volis, S., Ormanbekova, D., Yermekbayev, K., Song, M. and Shulgina, I., 2016. The conservation value of peripheral populations and a relationship between quantitative trait and molecular variation. Evolutionary Biology, 43(1), pp.26-36.
  6. Volis, S., Ormanbekova, D., Yermekbayev, K., Abugalieva, S., Turuspekov, Y. and Shulgina, I., 2016. Genetic architecture of adaptation to novel environmental conditions in a predominantly selfing allopolyploid plant. Heredity, 116(6), p.485.
  7. Turuspekov, Y., Baibulatova, A., Yermekbayev, K., Tokhetova, L., Chudinov, V., Sereda, G., Ganal, M., Griffiths, S. and Abugalieva, S., 2017. GWAS for plant growth stages and yield components in spring wheat (Triticum aestivum L.) harvested in three regions of Kazakhstan. BMC plant biology, 17(1), pp.1-11.
  8. Yermekbayev, K., Griffiths, S., Chhetry, M., Leverington-Waite, M., Orford, M., Amalova A., Abugalieva, S., Turuspekov, Y., 2020. Construction of a Genetic Map of RILs Derived from Wheat ( aestivum L.) Varieties Pamyati Azieva × Paragon Using High-Throughput SNP Genotyping Platform KASP—Kompetitive Allele Specific PCR. Russian Journal of Genetics 56, no. 9 (2020): 1090-1098
  9. Amalova, A.Y., Yermekbayev, K.A., Griffiths, S., Abugalieva, S.I. and Turuspekov, Y.K., 2019. Phenotypic variation of common wheat mapping population Pamyati Azieva x Paragon in south-east of Kazakhstan. International Journal of Biology and Chemistry, 12(1),11-17.
  10. Amalova, A., Yermekbayev, K., Griffiths, S., Abugalieva, S., Babkenov, A., Fedorenko, E., Abugalieva, A. and Turuspekov, Y., 2022. Identification of quantitative trait loci of agronomic traits in bread wheat using a Pamyati Azieva× Paragon mapping population harvested in three regions of Kazakhstan. PeerJ, 10, p.e14324.
  11. Amalova, A., Yermekbayev, K., Griffiths, S., Winfield, M.O., Morgounov, A., Abugalieva, S. and Turuspekov, Y., 2023. Population Structure of Modern Winter Wheat Accessions from Central Asia. Plants, 12(12), p.2233.

Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің ғылым және жоғары білім саласындағы сапаны қамтамасыз ету комитеті ұсынған журналдардағы жарияланымдар:

  1. Abugalieva, S.I., Volkova, L.A., Ermekbaev, K.A. and Turuspekov, E.K., 2012. Genotyping of spring wheat commercial varietes of Kazakhstan using microsatellite DNA markers, Eurasian Journal of Biotechnology, (2), pp.35-45.
  2. Ashimova, A.N., Yermekbaev, K.A., Turuspekov, Y.K. and Abugalieva, S.I., 2016. Генотипирование мировой коллекции овса с использованием микросателлитных маркеров. Experimental Biology, 66(1), pp.134-143.
  3. Сартбаева Ж.Б., Ермекбаев К.А., 2024. Заманауи генетикалық білім берудің ғылыми сауатты қоғам қалыптастырудағы маңызы, Абылай хан атындағы ҚазХҚ және ӘТУ Хабаршысы, Педагогика сериясы, ҒТАМР14.01.01, https://doi.org/10.48371/PEDS.2024.72.1.007
  4. Сартбаева Ж.Б., Х. Озкан., К. Ермекбаев., 2024. Information literacy of students in genetics education on the example of biology and agronomy majors, Bulletin of Toraighyrov University. Pedagogics series. 46-58. 10.48081/GNUP9736. №. 4, https://clck.ru/3GBJ6H
  5. Yermekbayev K., Abduakassov A., Baimyrzayev K., Sartbayeva Zh., Shoken M and Zahid M., 2025, Evaluating different light distances on yield components of wheat under indoor speed breeding, Bulletin of the Korkyt Ata Kyzylorda University. Agricultural Sciences, №3, (74).

Конференциялардағы баяндамалар мен тезистер:

  • Жақын және алыс шетелдердің ғылыми басылымдарындағы жарияланымдар:
  1. Абугалиева С.И., Сариев Б.С., Чудинов В.А., Середа Г.А., Ортаев А.К., Тохетова Л.А., Цыганков В.И., Ермекбаев К.А., Туруспеков Е.К. Молекулярно-генетический и морфологический анализ сортов и линий ячменя // «Селекция и генетика сельскохозяйственных растений: традиции и перспективы»: тез. докл. межд. науч. конф., посв. 100-летию Селекционно-генетического института – Национального центра семеноведения и сортоизучения. – Одесса, 2012. – С.119-120.
  2. Волкова Л.А., Ермекбаев К.А., Абугалиева С.И., Туруспеков Е.К. Генетическое разнообразие сортов сои Казахстана // «Селекция и генетика сельскохозяйственных растений: традиции и перспективы»: тез. докл. межд. науч. конф., посв. 100-летию Селекционно-генетического института – Национального центра семеноведения и сортоизучения. – Одесса, 2012. – С.138-139.
  3. Abugalieva S., Ermekbaev K., Sariev B., Chudinov V., Sereda G., Turuspekov Ye. Genotyping and phenotyping of oat collection // 2nd Conference of Cereal Biotechnology and Breding. – Budapest, 2013.
  4. Turuspekov Y., Yermekbayev K., Griffiths S., Abugalieva S. QTL mapping of stress tolerance related traits in wheat based on use of SNP genotyping Illumina arrays // Матер. III межд. науч.ной конф. «Генетика и биотехнология XXI века: проблемы, достижения и перспективы», Минск, 2016.
  5. Abugalieva S., Yermekbayev K., Anuarbek S., Turuspekov Y. Comparative genetic diversity of cereal crops cultivars in Kazakhstan // Abstracts of oral and poster presentations of the 10th International Oat Conference. St. Petersburg, 2016. P. 130.
  6. Yermekbayev K., Turuspekov Y., Griffiths S., Abugalieva S. Evaluation of hexaploid spring wheat cultivars from Kazakhstan based on adaptation related genes // Buerstmayr H, Lang-Mladek C, Steiner B, Michel S, Buerstmayr M, Lemmens M, Vollmann J, Grausgruber H (editors) (2017) Proceedings of the 13th International Wheat Genetics Symposium. Tulln, Austria; April 23-28, 2017; BOKU – University of Natural Resources and Life Sciences, Vienna, Austria; ISBN: 978-3-900932-48-0 – P. 139.
  7. Yermekbayev K. Strategies to increase wheat yield in Kazakhstan using genomic breeding approaches // Conference Oral Presentation // Loughborough University, Second Central Asian Research Forum on Sustainable Development and Innovation, 18th March 2019
  8. Yermekbayev K., Turuspekov Y., Abugalieva S., Morgounov A., Baboev S., Otambekova M., Pakhomeev O., Griffiths S. Central Asia-UK relationships to kick off the wheat germplasm exchange for better bred wheat // Conference Oral Presentation // John Innes Centre, Norwich, UK, Adding value to field crop genetic resources, 25-26 April 2019.
  9. Yermekbayev K., Turuspekov Y., Griffiths S. Are Iht (increased height), not Rht (reduced height), genes important to define better wheat adaptation to extreme environments with constant drought and heat? // Conference Oral Presentation // University of Saskatchewan, 1st international wheat congress, Saskatoon, Canada, 21 – 26 May 2019.
  10. Yermekbayev., Y. Turuspekov., L. Wingen., S. Abugalieva., A. Amalova., S. Collier., S. Griffiths. Identification of Iht (Increased height) genes in wheat and evaluation of their yield benefits in the southeast Kazakhstan // Conference Poster Presentation // University of Birmingham, Plant Quantitative Genetics: from Theory into Practice, Birmingham, UK, 7 November 2019.
  11. Yermekbayev., Y. Turuspekov., L. Wingen., S. Abugalieva., Michelle Leverington-Waite., S. Collier., S. Griffiths. Understanding the genetic basis of adaptation and performance in Kazakh bread wheat // Conference Poster Presentation // University of Dundee, Dundee, UK, 27–29 April 2021.
  12. Yermekbayev K., Turuspekov Y., Simon Orford., Griffiths S. HIT for Central Asian wheat-why HRT does not work in every case // Conference Poster Presentation // 2nd international wheat congress, Beijing, China, 12 – 15 September 2022.
  13. Yermekbayev K. Upscaling plant breeding from traditional to genomic selection in Kazakhstan // Conference Poster Presentation // Second Forum for Agri-Biotechnology, July 4-5, 2023, Astana, Kazakhstan.
  14. Sartbayeva Zh., Ozkan H., Yermekbayev K. Formation of genetic literacy of students in modern genetics // Conference Poster Presentation // The 8th Asia-pacific chromosome colloquium (APCC8), Tekirdag, Turkey, 18- 21 September 2023.             
  15. Yermekbayev K. Understanding the genetic control of adaptation and yield for Kazakh bread wheat through height controlling genes on 5A and 6A chromosomes // Oral presentation // The 8th Asia-pacific chromosome colloquium (APCC8), Tekirdag, Turkey, 18- 21 September 2023.
  16. Yermekbayev K. Tall or short: understanding the genetic control of plant height and its association with yield components in wheats from Central Asia // Oral talk // Plant and Animal Genome Conference (PAG 32) // San Diego on January 10-15, 2025
  17. Yermekbayev., Y. Turuspekov., L. Wingen., S. Abugalieva., Michelle Leverington-Waite., S. Collier., Anthony Hall and S. Griffiths. BREAKING THE FOUNDER EFFECT CONTROLLING PLANT HEIGHT IN KAZAKH WHEAT GENE POOL // INTERNATIONAL CONFERENCE ON PLANT BIOLOGY AND BIOTECHNOLOGY // Oral talk // Almaty, Kazakhstan, 3-6 June, 2024.
  18. Yermekbayev., 3rd International Wheat Congress (IWC) // 22 – 27 September 2024, Perth, Western Australia
  19. Kanat Yermekbayev, Aibek Abduaksov, Zahid Mahmood, Madi Shoken, Zhuldyz Sartbayeva, Yerlan Turuspekov and Simon Griffiths, POWER OF SPEED AND PRECISION IN PLANT BREEDING// GENETICS AND PHYSIOLOGY: PAST, PRESENT, FUTURE // Oral talk // Almaty, Kazakhstan, 27-30 May, 2025.
  20. Aibek Abduaksov, Zahid Mahmood, Kuat Baimyrzayev and Kanat Yermekbayev. “What did we learn from the establishment of the first Speed Breeding facility in Kazakhstan?”// GENETICS AND PHYSIOLOGY: PAST, PRESENT, FUTURE // Poster // Almaty, Kazakhstan, 27-30 May, 2025.
  • Отандық басылымдардағы жарияланымдар:
  1. Абугалиева С.И., Волкова Л.А., Ермекбаев К.А., Абугалиева А.И., Байбекова Г.С., Орманбекова Д.Е., Туруспеков Е.К. Молекулярно-генетические основы формирования качества зерна мягкой пшеницы // Материалы 2-ой международной конференции АСТАНА-БИОТЕХ 2011, Астана 10-11 октября 2011 г. С.90.
  2. Yermekbayev K., Rsaliyev A., Rsaliyev Sh., Turuspekov Y. Identification of resistant lines of wild barley Hordeum vulgare spontaneum Koch. to stem rust caused by Puccinia graminis // Материалы «Международной конференции по биологии и биотехнологии растений». – Алматы: ИББР, 2014. – C. 122.
  3. Yermekbayev K., Turuspekov Y., Abugalieva S. Distribution areas and genetic diversity of wild barley from Kazakhstan // Материалы «Международной конференции по биологии и биотехнологии растений». – Алматы: ИББР, 2014. – C. 60.
  4. Turuspekov Y.,Yermekbayev K., Baibulatova A., Chapman S., Zheng B., Ganal M., Plieske J., Griffiths S., Abugalieva S. Prediction of flowering time and GWAS of yield components of spring wheat in Kazakhstan // “Plant Genetics, Genomics, Bioinformatics and Biotechnology”: Материалы 4-ой Международной конференции PlantGen 2017 / под общей редакцией Е.К. Туруспекова, С.И. Абугалиевой. – Алматы: ИББР, 2017 (ISBN 978-601-80631-2-1). – С. 67.
  5. Yermekbayev K., Turuspekov Y., Ganal M., Plieske J., Griffiths S. Construction and utilization of the hexaploid wheat genetic map Pamyati Azieva x Paragon // “Plant Genetics, Genomics, Bioinformatics and Biotechnology”: Материалы 4-ой Международной конференции PlantGen 2017 / под общей редакцией Е.К. Туруспекова, С.И. Абугалиевой. – Алматы: ИББР, 2017 (ISBN 978-601-80631-2-1). – С. 119.