BR24992927 Қазақстандағы лудоманияны интегративті зерттеу және оны азайтудың көпсалалы стратегиялары
- Бағдарламаның мақсаты:
Бағдарламаның мақсаты: лудоманияның әлеуметтік құбылыс және әлеуметтік ауытқу нысаны ретінде пәнаралық (құқықтық, социологиялық, экономикалық) зерттеу, сондай-ақ лудоманияның алдын алудың тиімді жолдарын әзірлеу және оның одан әрі таралуын барынша азайту мақсатында Қазақстанда гэмблинг тәуелділігінің даму ауқымы, факторлары мен үрдістері болып табылады.
- Міндеттері:
1-міндет: Лудоманияны әлеуметтік құбылыс, ойынға тәуелділіктің таралу себептері мен ерекшеліктері ретінде зерттеудің негізгі теориялық және эмпирикалық тәсілдеріне социологиялық, экономикалық және құқықтық талдау жүргізу.
2-міндет: Қазақстан халқының құмар ойындарға қатысу ауқымы мен ерекшеліктерін зерттеу.
3-міндет: Регрессиялық талдау негізінде құмар ойындарға қатысудың болжаушыларын анықтау.
4-міндет: Қазақстандықтардың құмар ойындарға деген қабылдауын, стереотиптерін, көзқарасын, олардың қызығушылық дәрежесін және құмар ойын қызметіне қосылуын анықтау.
5-міндет: Әртүрлі әлеуметтік топтардың құмар ойындарына факторлар мен ықтимал дайындықты анықтау.
6-міндет: Әртүрлі әлеуметтік топтардағы лудоманияның таралуын зерттеу және лудоманияға ең бейім халықтың әлеуметтік санаттарын анықтау.
7-міндет: Құмар ойындар саласындағы жарнама мен маркетингтің ойынға тәуелділікті қалыптастыруға әсерін зерттеу.
8-міндет: Әртүрлі қоғамдық ортада құмар ойындардың қол жетімділігі мен таралуына және олардың лудоманияның танымалдылығына әсерін талдау.
9-міндет: Ойын индустриясы нарығына талдау жүргізу және оның лудоманияның дамуымен байланысын анықтау.
10-міндет: Лудомания контекстінде мінез-құлық қаржысын зерттеу.
11-міндет: Қаржы пирамидаларының лудоманияның таралуына әсерін зерттеу және қарсы тұру стратегияларын әзірлеу.
12-міндет: Лудоманияның құқықтық аспектілерін талдау, ойын бизнесін мемлекеттік реттеудің әлемдік тәжірибесін зерттеу.
13-міндет: Лудоманияның әлеуметтік және экономикалық салдарын зерттеу.
14-міндет: Жасырын тәуекелдерді анықтау тұрғысынан ойын бизнесін реттейтін Қазақстандық заңнаманы талдау және оны жетілдіру бойынша ұсынымдар әзірлеу.
15-міндет: Лудоманияның алдын алу, емдеу және оған қарсы іс-қимыл бойынша қолданыстағы шаралардың тиімділігін бағалауды жүргізу.
16-міндет: Лудоманияның таралуын азайту және осы саладағы қоғамдық сана деңгейін арттыру мақсатында ақпараттық науқандар мен әлеуметтік бағдарламаларды қалыптастыру үшін ұсынымдар әзірлеу.
17-міндет: Зерттеу нәтижелерін жарияланымдарда апробациялау.
- Бағдарламаның идеясы:
Бағдарламаның негізгі идеясы лудоманияның алдын алу және оның таралуын азайту мәселелерін шешуге бағытталған ғылыми-тәжірибелік қорытындыларды, ұсыныстарды дайындау, енгізу болып табылады. Өтінім 2024-2026 жылдарға арналған бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру конкурсының ғылыми-зерттеу жұмысына № 111 Техникалық тапсырмаға сәйкес жасалды.
Қазақстан Президенті халықтың құмар ойындарға тәуелділігіне байланысты қылмыстың өсуін тоқтатуды, Қазақстан азаматтары арасында ойынға тәуелділікпен күрес бойынша заңнамалық, ұйымдастырушылық және ақпараттық-идеологиялық шаралар кешенін қабылдауды бірнеше рет тапсырды.
Ғылыми бағдарламаның нәтижелері бойынша осы құбылыстың әлеуметтік-мәдени, құқықтық, экономикалық, педагогикалық және медициналық-психологиялық аспектілерін ескере отырып, Қазақстанда лудоманияның таралу мәселелерін шешу жолдары мен әлеуметтік реттеу тетіктері әзірленіп, негізделетін болады.
- Күтілетін нәтижелер:
Бағдарламаның соңғы нәтижелері:
— Лудоманияның әлеуметтік құбылыс және девиантты мінез-құлық ретіндегі даму заңдылықтары мен ерекшеліктері туралы жаңа білім алынды.
— Қазақстандық қоғамда лудоманияның таралу ауқымы анықталды, негізгі тәуекел топтары анықталды. Ойынға тәуелділіктің негізгі болжаушылары анықталды.
— Қоғамда лудоманияның дамуына ықпал ететін факторлар анықталды. Лудоманияның әлеуметтік және экономикалық салдарын бағалау жүргізілді. Людомания қаупі бар адамдарды анықтау және қолдау, людомания қаупі туралы жұртшылықты хабардар ету құралдарын жасау бойынша шешімдер ұсынылды. Лудоманияның алдын-алу бойынша әлеуметтік, білім беру және басқа бағдарламаларды құру және жақсарту үшін тәжірибелік ұсыныстар жасалды.
— Лудоманияның құқықтық аспектілеріне талдау жүргізілді, ойын бизнесін мемлекеттік реттеудің әлемдік тәжірибесі зерттелді.
— Жасырын тәуекелдерді анықтау тұрғысынан ойын бизнесін реттейтін Қазақстандық заңнама талданып, оны жетілдіру бойынша ұсынымдар әзірленді.
— Қазақстанда ойынға тәуелділіктің алдын алу және бақылау бойынша қолданыстағы шаралардың тиімділігіне бағалау жүргізілді. Құмар ойындарды ұйымдастыру және өткізу саласында реттеу шаралары ұсынылды.
— Лудоманияны басқару және әлеуметтік бақылау бойынша ұзақ мерзімді стратегияларды әзірлеу үшін ғылыми-тәжірибелік негіз қалыптастырылды.
Бағдарламаның нәтижелері бойынша:
1) Web of Science деректер базасының Social Science Citation Index немесе Arts and Humanities Citation Index индекстелетін және (немесе) Scopus базасында citescore бойынша кемінде 25 (жиырма бес) процентилі бар рецензияланатын ғылыми басылымдардағы кемінде 6 (алты) мақаланы және (немесе) шолуды;
2) ҚР ҒЖБМ ҒЖБССҚК ұсынған журналдардағы кемінде 8 (сегіз) мақала;
3) өтініш беруші ұйымның Ғылыми кеңесі және (немесе) ғылыми-техникалық кеңесі ұсынған шетелдік және (немесе) Қазақстандық баспаларда кемінде 1 (бір) монография немесе оқу құралы;
4) Қазақстан Республикасының Ұлттық зияткерлік меншік институтында тіркелген кемінде 1 (бір) патент немесе 2 (екі) авторлық куәлік қамтиды.