Жобаның атауы: : «Қазақстан Республикасының пенитенциарлық жүйесін ізгілендіру» (жобаның ұзақтығы 12 ай., 01.01.-31.12.-2023 ж.)
Реферат: Пенитенциарлық жүйеде тиімді реформалар мен идеяларды жүзеге асыру тұрғысынан ең табысты елдердің бірі Норвегия болды. Соңғы жылдары Норвегия түрмелері туралы жаңа және жаңа басылымдар БАҚ-та көбірек пайда болды. Мақалалар мен репортаждар осы елдегі түрмелердің тиімділігі және олардың экономика мен халықтың өміріне оң әсері туралы баяндайды. Норвегияда әлемдегі рецидивизмнің ең төменгі көрсеткіштерінің бірі шамамен 20% құрайды. Бірақ бұл әрдайым бола бермеді. 80-ші жылдары Норвегияда рецидивизм деңгейі 60-70% құрады. 1990 жылдың басында түрме реформаларынан кейін жағдай өзгере бастады, бұл кезде түрмедегі басты мақсат жаза емес, сотталғанды оңалту болды. Толық оқшауланудың орнына сотталғандарға күнделікті оқу және білім беру бағдарламалары ұсынылды, ал түрме күзетшілерінің рөлі қайта қаралды: олар тұтқындарға ашық және достық қарым-қатынас орнатып, түзету жолында үлгі және тәлімгер болды. Осы шаралардың барлығы 2 жылдан кейін қайталану деңгейінің 20% – ға төмендеуіне ықпал етті.
Норвегиялық түрме жүйесінің маңызды ерекшелігі-тұтқынды қоғамдағы өмірге қайтару жұмысы түрменің алғашқы күндерінен басталады. Бұған қол жеткізудің негізгі жолы — бостандықта өмір сүруге жақын жағдайлар жасау.
Норвегиялық түрмелер тұтқындарды бостандыққа дайындау үшін сыртқы әлемге мүмкіндігінше еліктеуге тырысады. Сонымен, Норвегиядағы түрме камерасы өзін адам ретінде сезінуге мүмкіндік беретін пәтердегі немесе қонақ үйдегі бөлмеге ұқсайды. Көптеген түрмелерде архитектуралық тұрғыдан торларға мүлдем тыйым салынады, ал камералар ашық стильде. Халденнің қатаң режимдегі түрмесінде әр тұтқында дәретхана, душ, Тоңазытқыш және жалпақ экранды теледидар бар, ас үйге және жалпы бөлмелерге кіруге болады. Инновациялық архитектуралық стильмен қатар Норвегияның түрме жүйесі дәстүрлі ойын-сауық орталықтарында табуға болатын көптеген бағдарламалар мен курстарды ұсынады. Халден түрмесі тұтқындарға йога сабақтарына жазылуға мүмкіндік береді, тұтқындар ағаш өңдеуді таңдай алады немесе тіпті студияларға қол жеткізе алады. Бұл бағдарламалар жеккөрушілік пен зорлық-зомбылық үшін орын емес, түрмелерде бейбіт атмосфера құруды қамтамасыз етеді.
Норвегиялық түрмелер білім берудің маңыздылығын көрсетеді. Оның басты мақсаты – тұтқындарды тірі қалуға ғана емес, сонымен бірге толыққанды өмір сүруге ынталандыру.
Норвегиядағы қылмыстың алдын алудың маңызды ресурстарының бірі-отбасы. Отбасылық сапарлар ынталандырылады және тұтқындар жақын адамдарымен жалғыз уақыт өткізе алады. БҰҰ-ның Бала құқықтары туралы Конвенциясына сәйкес, баланың мүдделері ескеріледі және сотталған әкелерге жазасын өтеу кезінде балаларымен қарым-қатынасты сақтау ұсынылады. Халден түрмесіндегі сотталғандардың көпшілігі аптасына екі рет екі сағат бойы туыстарымен немесе достарымен жеке кездесуге құқылы.
Жергілікті түзету жүйесінің кемшіліктерін ескере отырып, біз Норвегиядан үлгі алуды ұсынамыз.
Жобаның мақсаты: Пенитенциарлық жүйені жақсарту, ізгілендіру үшін проблемалар мен мүмкіндіктерді зерттеу.
Күтілетін нәтижелер:
1.Жүргізілген сауалнамалардың нәтижелерін зерттеу материалдарына қосу.
2.Пенитенциарлық жүйені ізгілендіруге арналған дайын ұсыныстар.
3.Зерттеу жұмысының нәтижелерін ғылыми журналдарда жариялау.
Жобаның жетекшісі:
Сериев Болат Абдулдаұлы, заң ғылымдарының кандидаты, профессор. 65 – тен астам ғылыми еңбектің авторы, оның 7-і Scopus дерекқорына, 25-і КОКСОН, 10-РИНЦ, Хирш индексі (h-index) 1 (Scopus) журналдарында, сондай-ақ «Еңбек заңының қызылына байланды қымыз ic жүргіз адвокаттың қатысы» монографиясы (2022 жыл), оқулықтар:»Мемлекеттік қызметшінің құқықтық мәртебесі» (2021 жыл), «мемлекеттік билік жүйесіндегі сыбайлас жемқорлықтың алдын алу» (2021 жыл), «заңгер этикасы» (2022 жыл).
«Көшбасшы-2011″облыстық байқауының жеңімпазы-Алматы облысы әкімінің 2011 жылғы «Үздік жас ғалым» номинациясы бойынша жастар сыйлығы. 2012 жылғы «Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті–Мемлекет басшысы Н.Ә. Назарбаевтың сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес бағыттары бойынша жаңа бастамалары» жобасы үшін 2012 жылғы іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулер саласындағы ғылыми-зерттеу жобалары мен жас ғалымдардың жұмыстары конкурсының қорытындысы бойынша Ұлт Көшбасшысы–Тұңғыш Президент Қорының грантының иегері.
«2013 жылғы Жоғары оқу орнының үздік оқытушысы»атағының иегері. Жобалардың жетекшісі: «Алматы облысын қорғауды қамтамасыз ету» (2021 жыл), «құрылыс қызметтері нарығындағы компаниялардың қызметін құқықтық реттеу тетігін жетілдіру және ғылыми негіздеу» (2021 жыл). Ғылыми кеңесші, «6D030100 –Құқықтану» мамандығы бойынша PhD докторанты Исаева Айнұр Жеңісқызы (ҚазҰУ) болды. Әл-Фараби 2021 жыл). ORCID 0000-0003-2590-6071 профиль сілтемесі https://orcid.org/0000-0003-2590-6071
Зерттеу тобының мүшелері:
Тлеубаев Азамат Болатович, комплаенс-офицер. 20 – дан астам ғылыми жұмыс, оның ішінде – 6-Коксон, халықаралық конференциялар -6.
Гусенов Бархудар Шахгусенович – 50-ден астам ғылыми еңбектердің авторы, оның 10 – ы Scopus дерекқорына, 15-і КОКСОН ұсынған журналдарда, 19-РИНЦ, Хирш индексі (h-index) 3 (Scopus), 2-WOS, 4 монография және 8 оқулық, 4 авторлық куәлік. «Көшбасшы-2018″облыстық байқауының жеңімпазы-Алматы облысы әкімінің 2018 жылғы «Үздік жас ғалым» номинациясы бойынша жастар сыйлығы. Жалпыға бірдей декларациялау процесін консалтингтік сүйемелдеу бойынша жобалық жұмыстың жеңімпазы (©авторлық құқықпен қорғалған з. А. Илимжанова,В.Р. Бурнашева, Б. Ш. Гусенов) – 1 орын (100000 тг.). 2016. 2018 жылы Үздік студент (докторант) медалімен марапатталған. Астана, 14 желтоқсан. «Үздік жас педагог»медалімен марапатталған. Қазақстан педагогтарының қауымдастығы. №0341. 2020 ж. Ілияс Жансүгіров атындағы Жетісу университетінің «jas ǵalym» жас ғалымдардың ғылыми және ғылыми-техникалық қызметінің нәтижелерін коммерцияландыру жобаларын гранттық қаржыландыруға арналған конкурсында 1 млн. теңге сомасына грант иегері. Жобаның тақырыбы: «АӨК бәсекеге қабілеттілігін және ауыл шаруашылығы өнімдерінің сапасын арттыру тетігі», 1 мамыр 2021ж. Жобаның орындаушысы: AP09260644, «бұршақтың өнімділігін арттыру үшін полифункционалды мақсаттары үшін тиімді құрам әзірлеу» (2021-2023 жылдарға арналған ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық жобалар бойынша гранттық қаржыландыруға Конкурс (ҚР БҒМ). Жобаларды Орындаушы: «Алматы облысын қорғауды қамтамасыз ету» (2021 жыл), «құрылыс қызметтері нарығындағы компаниялардың қызметін құқықтық реттеу тетігін жетілдіру және ғылыми негіздеу» (2021 жыл).
Ғылыми тағылымдамалар және біліктілікті арттыру
1.Сериев Б. А. 2014 жылдың ақпан айында Түркияның Стамбул қаласындағы Фатих университетінде ғылыми тағылымдамадан өтті.
2.Сериев Б. А. 2014 жылдың желтоқсанында Чехияның Прага қаласында Еуразиялық халықаралық ұтқырлық және іскерлік ынтымақтастық Одағының тағылымдамасынан өтті.
3.Сериев Б. А. 2017 жылдың қаңтар айында ҚазҰУ біліктілікті арттыру институтында тағылымдамадан өтті. әл-Фараби.
4.Сериев Б. А. 2017 жылдың қараша айында Португалия, Порту қаласының Жоғары инженерлік институтында Халықаралық тағылымдамадан өтті.
5.Сериев Б. А. 2019 жылдың сәуір айында Түркияның Анталия қаласындағы Ақдениз университетінде тағылымдамадан өтті.
6.Сериев Б. А. 2020 жылдың қазан айында Жетісу университетінің базасында «Білім берудегі Менеджмент» біліктілікті арттыру курстарынан (72 сағат) өтті. И. Жансүгірова.
2015 жылдан 2020 жылға дейінгі кезеңде жобаны орындаушылардың жарияланымдары мен патенттерінің тізімі
Сериев Б.А.
- Мұсылмандық құқықтың қалыптасуы мен дамуы. Вестник Университета «Кайнар», №1/2017. – Алматы. С.22-25.
- «Review on the Outer Space Legislation: Problems and Prospects». Journal «Statute Law Review» | Oxford Academic 2017-05-30. hmx010. doi: 10.1093/slr/hmx010 https://academic.oup.com/slr/article/doi/10.1093/slr/hmx010/3858361/Review-on-the-Outer-Space-Legislation-Problems-and#.WUJ8lKN wTaw.email
- «Legal Basis for Ensuring Freedom of Access to Information on the Operation of State Administration Bodies in the Republic of Kazakhstan». Journal of Advanced Research in Law and Economics, Volume VIII, Issue 3(25), Summer 2017.ISSN: 2068-696X. P.722-729. Journal DOI: https://doi.org/10.14505/jarle. Letter of Acceptance for Publication. No. 206/26.06.2017
- «Status of Refugees in Accordance with the International Law and Legislation of the Republic of Kazakhstan». Journal of Advanced Research in Law and Economics, Volume VIII, Issue 3(25), Summer 2017. ISSN: 2068-696X. P.971-979. Journal DOI: https://doi.org/10.14505/jarle.
- Childhood Legal Protection in Kazakhstan Journal of Advanced Research in Law and Economics, Volume VIII, Issue 3(25), Summer 2017. ISSN: 2068-696X. P.714-721. Journal DOI: https://doi.org/10.14505/jarle.