І. Жансүгіров атындағы Жетісу университетінде 2022 жылы алғаш рет жаратылыстану бағыты бойынша постдокторантура ашылды. Әлемдік тәжірибеде постдокторантура жоғары білікті ғылыми кадрларды даярлаудың тиімді нысандарының бірі болып табылады және ғылымның негізгі қозғаушы күші болып саналады. Кадрлық проблемаларды шешуден басқа, біздің университет үшін постдокторантура – бұл әлемнің үздік университеттерінің платформалары мен ресурстарын тарта отырып, зерттеулерді кеңейту, жетекші ғылыми топтармен байланыс орнату, университеттің шетелдегі беделі мен даңқын арттыру мүмкіндігі. Постдокторантураға Топаев С.О. және Ермекбаев К.А. қабылданды, олар 2022-2024 жылдарға арналған «Жас Ғалым» жобасы бойынша жас ғалымдардың ГҚ шеңберінде 2 жобаны орындайды: «Қазақстандық бидайды жақсарту үшін жаңа генетикалық ресурстарды әзірлеу» жобасы, жетекшісі Ермекбаев Канат Абаевич және «Аққыштық шегі бар сұйықтықтағы Тейлор-Куэтт ағыны» жобасы, жетекшісі Топаев Султан Орланович.
1. Тейлор-Куэтт ағымы теориялық және өндірістік тұрғыдан үлкен қызығушылық тудырады. Екі коаксиалды цилиндр арасындағы ағымға негізделген әртүрлі өндірістік процестер және онымен байланысты әртүрлі жабдықтар өте көп. Теориялық немесе білім беру тұрғысынан бұл ағым ағымның ламинардан турбулентті режимге өтуін түсіндіруде өте жоғары тиімділікке ие. Бұл жабдықтың геометриялық тұрғыдан өте қарапайым екендігіне қарамастан, онда көптеген қарапайым және күрделі ағымдарды көруге болады. «Аққыштық шегі бар сұйықтықтағы Тейлор-Куэтт ағыны» AP14972680 жобасы сұйықтықтардың сұйықтықтың басқа түріне ауысуы кезінде сұйылтылған нәтижелерді қолдана отырып, бұрын алынған нәтижелерді қолдануды зерттейді. Ол көбінесе өндірісте қолданылады, сонымен қатар ішінара қозғалмалы ағымның (сұйықтықтың бір бөлігі қатты дененің қасиеттеріне ие болатын жағдай) Тейлор-Коуэт ағымының тұрақтылығына, ағымдағы құбылыстың физикасына және теориялық (соның ішінде модельдеу) және эксперименттік тәсілдерді қолдана отырып, онымен байланысты механизмдерге әсерін талдайды.
2. Қазақстан басты астық өндірушілердің бірі болғанымен, бидай түсімі бойынша соңғы орында (орташа 1т/га). Сондықтан ішкі тұтынумен қоса экспорттық әлеуетті қанғаттандыру үшін бидай елімізде 11млн гектар алқапқа себіледі. Бұл өз кезегінде экономиканы диверсификациялауға кері әсерін тигізеді. Мәселенің ғылыми шешімін ҚР ҒЖБМ ҒК қаржыландырылатын, Жетісу университетінің базасында жасалып жатқан AP15473186 «Қазақ бидайын жақсарту үшін жаңа генетикалық ресурстарды әзірлеу» ғылыми жобасы қарастыруда. Жобаның басты ерекшелігі заманауи ДНҚ технологияларын қолданумен Қазақ бидайының өнімділігі мен бейімделуінің генетикалық құпияларын зерттеу. Зерттеу құралы ретінде бидайдың төрт бірдей карталанушы поплуяциясы қолданылуда. Қазірі таңда аталған мозаикалық инбредті линиялар толықтай бақыланатын өсіру орталарында дамытудың соңғы кезеңдерінен өтуде. Жоба нәтижесінде әрбір популяцияның геномдық сызбанұсқалары даярланады. Бұл бағалы генетикалық мағұлмат сосын маңызды гендерді немесе олардың комбинациясын анықтауға алғышарт болады.
